آدم‌ها عمدتا از روی اسم خانه خلاق این طور برداشت می‌کنند که مرکزی است برای آدم‌های خلاق و بس! در عین اینکه این مفهوم درست است ولی تمام معنای آن را شامل نمی‌شود. مراکز خلاق و نوآوری از سال‌ها پیش تأسیس شده‌اند تا به رشد و پرورش ایده‌های خلاقانه بپردازند. این ایده‌ها لزوما در ذهن آدم‌هایی که ما آن‌ها را خلاق می‌شناسیم، رشد نکرده‌اند؛ بلکه خیلی از آن‌ها حاصل تفکر انسان‌هایی معمولی بودند که به خودشان اجازه ورود به فضای اکوسیستمی را دادند و تصمیم گرفتند تا مسیر تازه‌ای برای حل مسائل پیدا کنند. بدین ترتیب خانه خلاق و نوآوری مکانی فیزیکی (مثل ستاپ) یا مجازی (مثل وبسایت‌های مربوط که در مقاله‌ای دیگر به آن می‌پردازیم) است که افراد مستعد خلاقیت و مبتکران در کنار یکدیگر مشغول به کار می‌شوند. اهمیت این مراکز زمانی مشخص می‌شود که بدانیم میلیون‌ها نفر از مراکز خلاق در سراسر جهان در فضاهای کار اشتراکی کار می‌کنند که عموما از شرکت‌های کوچک و متوسط و فری‌لنسرها تشکیل شده‌اند و همین مقدار 85 درصد از اشتغال جهانی را شامل می‌شود. به طوری که تنها در انگلستان 3.3 میلیون نفر در خانه‌های خلاق کار می‌کنند!
خانه‌مان را چطور می‌سازیم؟
هر خانه‌ای شکل و اندازه مخصوص به خودش را دارد: از ساختمان‌های بزرگ با متخصصین حوزه کسب و کار تا خانه‌های ویلایی صمیمی برای افرد آماتور و تازه‌کار، تا شبکه‌های آنلاینی که سالانه رویدادهایی را برگزار می‌کنند و صدها نفر را گرد هم جمع می‌کنند، همه وهمه، از جمله مراکز خلاق هستند. هر کدام از این خانه‌ها با توجه به ویژگی‌های اقلیمی، بافت فرهنگی، الزامات اجتماعی و مدل مالی منحصر به فرد خودشان شروع به کار می‌کنند.
با وجود این، یکسری ویژگی‌ها در تمام خانه‌های خلاق و نوآوری مشترک هستند:
- هموار کردن مراحل همکاری و شبکه‌سازی در میان جامعه حرفه‌ای خود
- ایجاد دسترسی به مراکز تحقیق و توسعه، موسسات، صنایع خلاق و غیرخلاق
- برقراری ارتباط و تعامل با مخاطبان گسترده‌تر و تدوین یک استراتژی فعال ارتباطی
- دفاع و تجلیل از استعدادهای نوظهور، کشف مرزهای علمی و پذیرش ریسک‌های ناشی از نوآوری
- ارائه پشتیبانی از طریق عرضه خدمات و یا امکانات به ایده‌ها، پروژه‌ها، سازمان‌ها و مشاغل از جمله رویدادها، آموزش مهارت، ایجاد ظرفیت و فرصت‌های جهانی، این ارائه پشتیبانی به صورت بلند مدت و یا کوتاه مدت می‌تواند انجام شود.
- مشاوره و منتورینگ؛ این وظیفه به عنوان یکی از مهمترین عوامل موفقیت کارآفرینان بر کسی پوشیده نیست و راهنمایی‌ها و حمایت‌‌های یک مشاور باعث می‌شود، سطح ریسک در تصمیم‌گیری‌های شغلی کاهش یابد و طی کردن مراحل مهم کار با سرعت بیشتر انجام شده و باعث متمرکز شدن انرژی تیم شود.
خانه‌مان را منصفانه می‌سازیم!
اکثر خانه‌های خلاق به خاطر ارزش‌هایی که در سطوح اقتصادی و اجتماعی ایجاد می‌کنند، مهم و قابل توجهند. فرض کنید یک شرکت برای شروع کار نیاز به 5 نفر متخصص در زمینه‌های کاری مختص خودش دارد. همینطور یک ساختمان – یا در کمترین حالت ممکن، یک اتاق- و مجوز قانونی برای اقدام به فعالیتش نیاز است. مازاد هزینه سالانه این شرکت در صورتی که تمام افرادش از فری‌لنسرهای مشغول به کار در یک خانه خلاق باشند و اجازه ماهانه تنها یک میز در مرکز را بپردازد، آنقدر است که یک استارت‌آپ را زیر مجموعه اصلی خود هدایت کند! این یعنی چندین میلیون سرمایه در سال!
علاوه بر این‌ها هر خانه خلاقیت با توجه به حوزه فعالیتش، منابع مهمی مثل ابزار، خدمات تخصصی و حضور در رویدادها و محفلهای مشارکتی برای حل مسائل و الهام گرفتن از ایده‌های دیگر فعالین، در آن حوزه را فراهم می‌کند.
بنابراین اگر بگوییم که خانه خلاق و نوآوری رویکردی جمعی را برای رویارویی با حیطه‌های متنوع اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و فرآیندهای خلاقیت و نوآوری ارائه می‌دهد، گزاف نگفته‌ایم.
مجمع اروپایی Creative Hub (2016)، که توسط شورای بریتانیا و ADDICT از لیسبون تهیه و تنظیم شده است، خانه های خلاق را به عنوان زیرساخت یا محلی تعریف می‌کند که بخشی از فضای در دسترس خود را برای شبکه سازی، توسعه فرهنگی و تجاری برای سازمان‌ها و بخش‌های صنایع خلاق استفاده می‌کنند.
بیا بسازیم دیگه!
Nesta (آکادمی خانه‌های خلاق) این مراکز را به عنوان فضایی فیزیکی یا مجازی تعریف می‌کند که به طور پایدار از کارآفرینان خلاق و افراد پشتیبانی می‌کند تا مشاغل آن‌ها در کنار هم و با همکاری یکدیگر رونق بگیرد. خانه‌های خلاق سالانه در جهان ساخته می‌شوند و نقش خود را در حمایت از کسب و کارها و افراد خلاق از طریق فعالیت‌های کارآفرینی، تشکیل جلسات حل مسائل در سطح منطقه‌ای و جهانی ایفا می‌کنند. مگان پاول، محقق نِستا می‌گوید که برخی از خانه‌ها مربوط به حوزه‌ای خاص، برخی فقط یک فضای فیزیکی، برخی فعال در زمینه‌های توسعه و مشاوره و برخی دیگر در مشاغلی که با آن‌ها کار می‌کنند، درگیر می‌شوند. بر اساس نظر شورای بریتانیا (۲۰۱۵) این مراکز فضایی برای حمایت از شبکه‌سازی، توسعه مشاغل، تعامل جامعه در بخش‌های خلاق، فرهنگی و فناوری می‌باشند. مثال‌ها شامل:
Incubators (مراکز رشد ایده‌ها)، Accelerators (شتاب‌دهنده‌ها)،
fab-labs (لابراتوار برای ساختن، آموزش و ابداع)، کارگاه‌های هنری و موارد مشابه است.
پس، حالا این بار که ترکیب خانه خلاق و نوآوری را بشنویم، می‌دانیم کجاست و چرا جامعه به وجودشان نیازمند است. بیایید با همراهی همدیگر و حضور و حمایت از این مراکز برای گسترش و پیشرفت این خانه‌ها تلاش کنیم.
